برنج چمپا چیست؟
برنج چمپا نام گونه ای از برنج است که در مناطقی با ویژگی اقلیمی گرم و حاره ای کشت می شود.
منشا برنج چمپا به ویتنام مرکزی کنونی باز می گردد.
این گونه، از سال ۱۰۱۲ در قسمت هایی از چین و جنوب شرقی چین توجه گسترده ای را به خود جلب کرد.
در لغت نامه دهخدا نام چمپا اشاره به نوعی برنج خوب و مرغوب دارد که از محصولات گیلان است.
کشت برنج چمپا در ایران:
در ایران با توجه به مناطق آب و هوایی متنوع انواع متفاوتی از گونه های برنج کشت و تولید می شود.
انواع برنج چمپا در مناطقی از ایران نیز تولید می شود و هم اکنون به عنوان یکی از گونه های پرطرفدار برنج ایرانی شناخته شده است.
چمپا از رقم برنج های شمالی است که میزان مصرف آب برای کشت این نوع بسیار کمتر از سایر انواع محلی است.
چمپا به دلیل ویژگی های ژنتیکی و مقاومت بالا به شرایط نامساعد است که قادر به رشد و تولید محصول در قسمت های دیگر کشور با شرایط آب و هوایی متفاوت می باشد.
برخلاف این تصور که در ایران می توان برنج را فقط در شرایط آب و هوایی نواحی شمالی کشت داد، جالب است بدانید استان خوزستان با وجود شرایط اقلیمی متفاوت با برداشت سالیانه بیش از ۱۸۰ هزار تن برنج، در جایگاه سوم از نظر کاشت برنج قرار دارد.
با توجه به گرما و شوری آب در استان خوزستان، فقط انواع مقاوم و سازگار، قادر به کشت و برداشت در این نواحی خواهند بود.
بذر چمپا از عمده ترین انتخاب کشاورزان خوزستانی است که در سطح گسترده ای به تولید این محصول مشغول اند.
همچنین چمپا در استان های فارس، اصفهان، ایلام و خراسان رضوی نیز کشت می شود.
انواع برنج چمپا:
رقم چمپا دارای انواع زودرس و دیررس بوده و انواع چمپای زودرس بلندتر از نوع دیررس آن هستند.
انواع چمپا عبارتند از:
- برنج رسمی
- چمپای سیاه
- چمپا نازک
- چمپا خمیده
- شاهک
- چمپای سفید
- چمپای قصردشتی
چمپای کامفیروزی: برنج چمپای قصردشتی از بهترین برنج های محلی استان فارس با دانه های دارای طول متوسط که به دلیل کشت در کامفیروز به این نام شناخته می شود.
با وجود قیمت بالاتر این رقم نسبت به دیگر ارقام محلی استان ،به دلیل عطر و طعم مطلوب دارای طرفداران زیادی در استان فارس است.
آیا برنج چمپا همان برنج عنبربو است؟
گفته می شود که برنج عنبربو از انواع برنج چمپا بوده و نام دیگرش چمپا می باشد.
اما باید به این نکته توجه کنید که برنج چمپا در شمال کشور نیز کشت می شود. در شمال به برنج های گروه دانه کوتاه چمپا می گویند.
بنابراین هنگام خرید برنج عنبربو حتما مطمئن شوید که کشت جنوب است یا شمال.
ویژگی های برنج چمپا:
ویژگی های ظاهری:
دانه چمپا گرد، توپر و دارای طول متوسط تا کوتاه است که پس از پخت به دلیل شکل ظاهری کم حجم بنظر می رسد.
چمپای زودرس با طول بیش از ۷ میلیمتر نیز در گروه دانه متوسط قرار دارد.
چمپای دیررس با طول کمتر از ۶ میلیمتر در گروه دانه کوتاه قرار می گیرد.
ویژگی های ژنتیکی:
- مقاوم به گرما
- مقاوم به کم آبی
- مقاوم به انواع آفات و بیماری ها
- قابل کشت در مناطقی با آب شور مانند استان خوزستان
معطر و خوش طعم:
چمپا از انواع معطر برنج های ایرانی بوده و دارای طعمی عالی است.
دارای مواد مغذی:
دانه برنج حاوی مقادیر زیادی فیبر، انواعی از ویتامین ها و مواد معدنی مغذی می باشد.
قیمت مناسب:
برنج چمپا گیاهی پرمحصول بوده و مدت کشت و تولید آن کمتر از سایر ارقام برنج است.
به دلیل عدم استفاده از تیمار های شیمیایی و مصرف بهینه آب طی کشت این برنج، بازده تولید بالایی دارد.
برنج چمپا از قیمت مناسبی برخوردار بوده و حداقل به نصف قیمت سایر انواع برنج های شمالی قابل خریداری است.
طی مراحل کشت از هیچگونه مواد شیمیایی استفاده نمی شود بنابراین، چمپا یک انتخاب تمام ارگانیک است.
خواص برنج چمپا:
- دارای طبع گرم: انواع برنج دارای طبعی متعادل و پس از پخت غالبا سرد و خشک هستند. برنج چمپا به دلیل سردی کمتر، طبع گرمی دارد.
- غیر تراریخته: بذر چمپا تحت دست ورزی ژنتیکی قرار نگرفته و سازگاری این نوع برنج با عوامل آب و هوایی نامساعد و ویژگی های مطلوب آن به ژنتیک گونه گیاه وابسته است پس این برنج محصولی کاملا طبیعی و ارگانیک است.
- هضم آسان: بسیار سبک و انتخاب مناسب برای افرادی که دچار سوء تغذیه هستند.
- فاقد مواد شیمیایی: به دلیل مقاومت رقم چمپا به آفات و بیماری ها و حساس نبودن به نور و کم آبی، در مراحل کشت این برنج از هیچگونه مواد شیمیایی از جمله کود، سموم و علف کش ها استفاده نمی شود.
چرا برنج چمپا در سفره های ایرانی کمرنگ تر است؟
بازار پسندی کم:
به دلیل ظاهر کوتاه دانه ها برای مصرف مجلسی مورد پسند نیستند. این امر سبب کاهش بازار تقاضای این برنج محلی شده است.
عدم آشنایی با برنج های محلی نواحی خوزستان:
بسیاری از تجار برنج محلی چمپا را تحت عناوین دیگر در بازار عرضه می کنند و برخلاف تولید بالای این محصول، کشاورزان هر ساله با مشکل عرضه مواجه می شوند.
ناخالصی برنج های سالم:
کشت این نوع برنج عمدتا به روش دست پاش صورت می گیرد و به همین دلیل مشکلاتی را در تولید محصول بدنبال دارد که در روش نشاکاری وجود ندارد.
برخی از برنج کاران در صنعت شالی کوبی همچنان بصورت سنتی و با تجهیزات و ابزار قدیمی در حال فعالیت هستند که این امر سبب شکسته شدن و کاهش کیفیت محصول نهایی می شود.
طریقه پخت و مصرف برنج چمپا:
برنج چمپا بسته به سلیقه مصرف کننده به هر دو شیوه کته و آبکش قابل طبخ و استفاده است.
درصورت پخت برنج معطر چمپا به شیوه آبکش مقداری از عطر برنج کاسته می شود.
تفاوتی که در طبخ برنج چمپا با سایر ارقام برنج ایرانی وجود دارد، کوتاه تر بودن زمان پخت کامل برنج است.
بهتر است برنج حدود ۱ الی ۵ ساعت قبل از پخت خیس شود.
روش آبکشی:
- پس از شست و شو با آب ولرم به نسبت هر کیلوگرم برنج ۲۰۰ گرم نمک نیاز دارید.
- درصورتی که فرصت کافی برای خیساندن برنج ندارید مقدار نمک را اضافه کرده و پس از آبکش برنج با شستشوی آب ولرم شوری آن را از بین ببرید.
- آب را در ظرف مناسب روی حرارت زیاد قرار دهید تا به جوش آید.
- پس از رسیدن آب به نقطه جوش برنج را به آن اضافه کنید تا به همراه آب بجوشد.
- در این مرحله توجه داشته باشید که برنج نباید ترک خورده و له شود.
- پس از افزایش طول دانه های برنج یا اصطلاحا قد کشیدن دانه ها، برنج را در آبکش بریزید.
- به نسبت هر کیلو برنج ۲۰۰ گرم روغن نیاز دارید که ۵۰ گرم از آن را در ته قابلمه ریخته و روی حرارت زیاد قرار دهید.
- پس از داغ شدن روغن برنج را به قابلمه اضافه کنید.
- بقیه روغن را در ظرفی جدا روی حرارت داغ کنید.
- پس از بلند شدن بخار از برنج روغن داغ را روی آن ریخته و درب قابلمه را روی آن قرار دهید تا دم بکشد.
روش کته:
- برای کته کردن به مقدار مناسب آب برنج توجه داشته باشید. معمولا یک بند انگشت بالاتر از سطح برنج مناسب است.
- به مقدار کافی نمک و روغن را اضافه کنید . (با توجه به اینک برنج کته مرحله آبکشی ندارد باید به مقدار نمک دقت شود تا برنج شور نشود.)
- ظرف حاوی برنج و آب را روی حرارت زیاد قرار دهید.
- بعد از جوش آمدن آب برنج حرارت را کم کنید.
- پس از اتمام آب برنج، قابلمه را روی شعله پخش کن قرار دهید.
- بعد از حدود ۲۰ دقیقه مقداری روغن روی برنج کته ریخته و در ظرف مورد نظر سرو کنید.
دیدگاه خود را بنویسید